Οσμή υγρασίας – Μούχλα – Επιφανειακή συμπύκνωση υδρατμών

Πώς προκαλείται – Πώς επιλύεται

Το νερό υπό τη μορφή υδρατμών αποτελεί βασικό συστατικό του αέρα που αναπνέουμε. Σε φυσιολογικά επίπεδα σχετικής υγρασίας (35%-60%) οι υδρατμοί επιδρούν θετικά στον άνθρωπο προσφέροντας την αίσθηση άνεσης και ευφορίας. Τα πολύ χαμηλά επίπεδα υγρασίας κάτω του 35% προκαλούν προβλήματα στο αναπνευστικό, ενώ τα υψηλά επίπεδα υγρασίας +60% διευκολύνουν τη δημιουργία μυκήτων, προκαλούν αλλεργίες, επηρεάζουν έντονα άτομα με ρευματισμούς και αρθριτικά, δυσχεραίνουν την εφίδρωση του σώματος και γενικά δημιουργούν συνθήκες έντονης δυσφορίας.

Η ικανότητα του αέρα να συγκρατεί υδρατμούς εξαρτάται από 2 παράγοντες:

Την ατμοσφαιρική πίεση (που πρακτικά παραμένει σχεδόν σταθερή)
Τη θερμοκρασία

Όσο υψηλότερη η θερμοκρασία του αέρα, τόσο μεγαλύτερη η ποσότητα υδρατμών που μπορεί να συγκρατηθεί. Ορίζουμε ως απόλυτη υγρασία τη μάζα των υδρατμών που περιέχεται σε μια μονάδα όγκου αέρα, ενώ ως σχετική υγρασία ορίζουμε το ποσοστό υγρασίας που υπάρχει στον αέρα σε σχέση με το μέγιστο ποσό υδρατμών που θα μπορούσε να συγκρατηθεί υπό τις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. Για παράδειγμα όταν μετράται 100% σχετική υγρασία σημαίνει πως ο αέρας έχει φτάσει σε σημείο κορεσμού για τις συγκεκριμένες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας.

Τα προβλήματα που προκαλούνται

Αυτό που αυξάνει τα επίπεδα υγρασίας στον αέρα στο εσωτερικό ενός κτιρίου ενδέχεται να είναι οι γενικότερες καιρικές συνθήκες, μπορεί όμως η αύξηση της σχετικής υγρασίας να οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Το μπάνιο, το μαγείρεμα, το στέγνωμα των ρούχων, το σφουγγάρισμα, ακόμη και η αναπνοή μας, επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με υδρατμούς.

Υπολογίζεται πως μια τετραμελής οικογένεια παράγει 11,5 λίτρα νερού (υδρατμών) ημερησίως, ενώ 3 μόνο λίτρα αρκούν για να αυξήσουν τη σχετική υγρασία σε ένα τυπικό σπίτι 100 τ.μ. από 15% σε 60%! Αυτοί οι υδρατμοί διαχέονται στον χώρο με την κίνηση ου αέρα. Εάν το σπίτι είναι σύγχρονο και αποτρέπεται ο φυσικός αερισμός από εξωτερικά κουφώματα νέου τύπου και μονώσεις, αυτές οι ποσότητες υγρασίας εγκλωβίζονται μέσα στο σπίτι.

Παρουσιάζεται λοιπόν, ένα σύνηθες πρόβλημα στα σύγχρονα σπίτια, διότι τα υψηλά επίπεδα της εγκλωβισμένης υγρασίας στο χώρο ευνοούν την ανάπτυξη μυκήτων και μικροοργανισμών (μύκητες ή κοινώς μούχλα), που τρέφονται από οργανική ύλη. Οι τοξίνες που απελευθερώνουν αυτοί οι μικροοργανισμοί σχετίζονται με προβλήματα άσθματος, ιγμορίτιδας, βρογχίτιδας, αλλεργιών και αναπνευστικών ασθενειών. Εντονότερα είναι τα προβλήματα σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, νήπια και βρέφη. Αν πάσχετε από βήχα, συχνούς πονοκεφάλους, δερματικούς ερεθισμούς ή ερεθισμό των ματιών και του λαιμού, καλό θα ήταν να κάνετε έναν έλεγχο στα επίπεδα υγρασίας του χώρου σας.

Το φαινόμενο της συμπύκνωσης

Αυτό που συμβαίνει κατά τη συμπύκνωση των υδρατμών είναι πως σε κάποια σημεία τοπικά η θερμοκρασία του αέρα είναι χαμηλότερη. Για παράδειγμα το επιφανειακό στρώμα αέρα κοντά στο κούφωμα ή σε ένα ελλιπώς μονωμένο δοκάρι (ψυχρό δομικό στοιχείο) έχει χαμηλότερη θερμοκρασία από τον υπόλοιπο αέρα του χώρου, άρα μπορεί να συγκρατήσει μικρότερη ποσότητα υδρατμών. Η περίσσεια αυτή των υδρατμών που δεν μπορεί να συγκρατηθεί από τον αέρα μετατρέπεται σε σταγονίδια που επικάθονται στις ψυχρές επιφάνειες. Το ίδιο συμβαίνει αν σε έναν χώρο προσθέσουμε υδρατμούς από μια πηγή παραγωγής. Όταν ξεπεραστεί το σημείο κορεσμού θα εμφανιστούν σταγονίδια. Ενδιαφέρον είναι πως το αντίστοιχο φαινόμενο παρατηρείται με την πάχνη, μόνο που σε αυτή την περίπτωση οι υδρατμοί περνούν άμεσα σε στερεή κατάσταση λόγω πολύ χαμηλών θερμοκρασιών.

Εφαρμογή υπολογισμού σημείου δρόσου.

Συνοψίζοντας, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αιτίες εμφάνισης του φαινομένου είναι:

Ανεπαρκώς θερμομονωμένα δομικά στοιχεία, άρα μεγάλες απώλειες θερμότητας από αυτά
Ανεπαρκής θέρμανση χώρου
Επιβάρυνση της ατμόσφαιρας από παραγωγή υδρατμών εξ αιτίας της χρήσης του χώρου

Πότε και πού εμφανίζεται η υγρασία συμπύκνωσης

Η υγρασία συμπύκνωσης εμφανίζεται κυρίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα, εκτός και αν πρόκειται για περίπτωση χώρου με μεγάλες ποσότητες εκλυομένων υδρατμών (στεγνοκαθαριστήρια, βαφεία, ιχθυοτροφεία, βιομηχανικούς χώρους κ.λπ.). Το φαινόμενο εντοπίζεται σε τυπικές θέσεις θερμογεφυρών όπως είναι οι γωνίες των δομικών στοιχείων, τα κουφώματα κ.α. Επίσης εμφανίζεται κυρίως σε στοιχεία σκυροδέματος, παρά σε πλινθοδομές ή γυψοσανίδες. Η συμπύκνωση είναι ένα καθαρά επιφανειακό φαινόμενο που δεν διεισδύει στο βάθος του οικοδομικού υλικού, παρά 2-3 εκατοστά, πάντα στην εσωτερική επιφάνεια των δομικών στοιχείων.

Αντιμετώπιση υγρασίας συμπύκνωσης – μούχλας

Αν στο σπίτι σας έχουν εμφανιστεί συμπτώματα όπως αυτά που αναλύονται παραπάνω, καλό είναι να ξεκινήσετε από τον σχολαστικό καθαρισμό των μυκήτων από τις επιφάνειες. Τα απλά καθαριστικά ίσως να μην επαρκούν, οπότε ίσως χρειαστείτε περισσότερο τρίψιμο με αραιωμένη χλωρίνη ή με κάποιο εξειδικευμένο αντιμουχλικό καθαριστικό. Προφανώς ο καθαρισμός και η εκ νέου βαφή δεν επαρκούν για την επίλυση του προβλήματος. Απαιτούνται πιο ριζικές λύσεις. Αν διαπιστωθεί πως ο παράγοντας που συντελεί περισσότερο στη δημιουργία του προβλήματος είναι οι ψυχρές επιφάνειες, προτείνεται η εφαρμογή θερμομόνωσης. Αν διαπιστωθεί πως η υγρασία συμπύκνωσης δεν έχει εποχικότητα και προκαλείται κυρίως από τη μεγάλη παραγωγή υδρατμών, προτείνεται να τοποθετηθεί σύστημα αυτόματου εξαερισμού.

Σε περίπτωση που παρατηρούμε εμφάνιση σταγονιδίων πάνω στους υαλοπίνακες παλαιών κουφωμάτων, η αντικατάστασή τους με νέα ενδέχεται να λύσει το πρόβλημα, θα πρέπει όμως να συνδυαστεί με σύστημα εξαερισμού, έτσι ώστε να αποφύγουμε συμπυκνώσεις σε επιφάνειες που μέχρι την αντικατάσταση δεν παρουσίασαν προβλήματα.