Τι είναι το ραδόνιο;
Το ραδόνιο είναι ένα ραδιενεργό αέριο. Είναι άοσμο, άγευστο και άχρωμο. Είναι ένα ευγενές αέριο, το οποίο μπορεί να γίνει καρκινογόνο και βρίσκεται σε όλον τον φλοιό της γης σε διάφορες συγκεντρώσεις.
Το ραδόνιο, απελευθερώνεται από την ραδιενεργό διάσπαση του ουρανίου, που βρίσκεται στα πετρώματα και στο έδαφος. Όταν απελευθερωθεί, διαφεύγει από τους πόρους και τις ρωγμές των πετρωμάτων, και εισέρχεται στην ατμόσφαιρα. Άοσμο, αθέατο και χωρίς γεύση, καθώς είναι το ραδόνιο, δεν μπορεί να ανιχνευθεί από τις ανθρώπινες αισθήσεις. Το πρόβλημα με το ραδόνιο, είναι γνωστό εδώ και πολλές δεκαετίες στο εξωτερικό. Στη χώρα μας πολύ πρόσφατα άρχισε ν’ απασχολεί εντονότερα τους ειδικούς. Σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ είναι υποχρεωτική η μέτρηση του ραδονίου, πριν την έκδοση της οικοδομικής άδειας. Η Τσεχία διαθέτει ένα κρατικό δίκτυο 300.000 μετρητών ραδονίου. Υπολογίζεται πως 50.000 άτομα περίπου πεθαίνουν κάθε χρόνο στον πλανήτη μας από καρκίνο εξαιτίας του ραδονίου.
Σύμφωνα με έρευνες, 12 σημεία του Ελληνικού χώρου ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια ασφαλείας και 25 τα όρια κινδύνου. Τελευταία, γίνεται ολοένα και πιο συχνά αναφορά για το δηλητηριώδες αέριο ραδόνιο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Παρά το γεγονός ότι το πρόβλημα ήταν γνωστό εδώ και πολλές δεκαετίες σε χώρες όπως η Σουηδία, οι ΗΠΑ και άλλες όπου ήδη έχουν ληφθεί σημαντικές αποφάσεις και έχουν γίνει ουσιαστικές ενέργειες στον τομέα αντιμετώπισής του. Στη χώρα μας, πολύ πρόσφατα, άρχισε να μας απασχολεί. Από την πλευρά του Ελληνικού κράτους ελάχιστα έχουν γίνει, τόσο για τον εντοπισμό των περιοχών με πρόβλημα, όσο και προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισής του.
Περιοχές με τη μεγαλύτερη συσσώρευση ραδονίου στην Ελλάδα:
- Νεράιδα Θεσπρωτίας 511 bq/m3
- Μελιβοία Ξάνθης 460 bq/m3
- Κέντρο Καβάλας 350 bq/m3
- Σέλερο Ξάνθης 320 bq/m3
- Πρασινάδα Δράμας 280 bq/m3
- Μύκονος Κυκλάδων 280 bq/m3
- Δεσκάτη Γρεβενών 279 bq/m3
- Πεντάλοφο Κοζάνη 258 bq/m3
- Νικίσιανη Καβάλας 237 bq/m3
- Κέντρο Θεσσαλονίκης 220 bq/m3
- Δοξάτο Δράμας 211 bq/m3
- Γενισέα Ξάνθης 200 bq/m3
Σημειωτέον: Η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (ΕΡΑ) έχει ορίσει ως ανώτερο επιτρεπτό όριο ραδονίου στο εσωτερικό των κατοικιών, των σχολείων και των χώρων εργασίας τα 150 μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο (ποσότητα η οποία υπερβαίνεται κατά πολύ στις περιοχές της Ελλάδας με το μεγαλύτερο πρόβλημα ραδονίου).
Πως εισέρχεται στα κτίρια;
Το ραδόνιο εισέρχεται στα υφιστάμενα κτίρια από τις ρωγμές στο σκυρόδεμα, από τις οπές που διανοίγονται στο σκυρόδεμα του δαπέδου ή στους τοίχους για να περάσουν οι σωληνώσεις των αποχετεύσεων και της ύδρευσης και δεν έχουν σφραγιστεί κατάλληλα ή από τα «μονοπάτια» που ανοίγει η υγρασία στο πέρασμά της. Αυτά συμβαίνουν σε χώρους που εφάπτονται με το έδαφος και όταν αυτοί οι χώροι δεν αερίζονται επαρκώς, το ραδόνιο συσσωρεύεται και περνά στους χώρους διαβίωσης των κατοίκων.
Γιατί το ραδόνιο είναι επιβλαβές;
Το ραδιενεργές αέριο ραδόνιο, που απελευθερώνεται από το φλοιό της γης και συγκεντρώνεται στα σπίτια, είναι υπεύθυνο για το 9% των θανάτων που προκαλούνται λόγω καρκίνου του πνεύμονα, ενώ είναι συνολικά υπεύθυνο για το 2% όλων των θανάτων που συμβαίνουν λόγω όλων των μορφών καρκίνου. Οι καπνιστές κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από όλους τους άλλους από το ραδόνιο.
Το ραδόνιο διασπάται και παράγει ραδιενεργά σωματίδια, τα σωματίδια αυτά με την εισπνοή εγκλωβίζονται στους ιστούς των πνευμόνων και με την πάροδο του χρόνου, καθώς ο άνθρωπος είναι εκτεθειμένος σε υψηλά επίπεδα ραδονίου, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Χρειάζονται πολλά χρόνια από την έκθεση σε ραδόνιο, πριν από την εκδήλωση του καρκίνου του πνεύμονα.
Όσο υψηλότερη είναι η έκθεση στο ραδόνιο, τόσο μεγαλύτερος και γρηγορότερος είναι ο κίνδυνος. Ενδεικτικά όταν ζείτε σε χώρο με ραδόνιο ο κίνδυνος προσβολής με καρκίνο ισούται με τον κίνδυνο που διατρέχει ο καπνιστής που καπνίζει 20 τσιγάρα την ημέρα.
Μέθοδοι για την μείωση του ραδονίου στα σπίτια
Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα για να μειωθεί ή να περιοριστεί ο κίνδυνος από το ραδόνιο στα σπίτια επικεντρώνεται στις εξής κύριες στρατηγικές:
- Πιθανώς η πιο απλή μέθοδος μείωσης του ραδονίου είναι η αύξηση του αερισμού του σπιτιού, (μερικές φορές αυτό επαρκεί για να λύσουμε το πρόβλημα). Ο αερισμός του σπιτιού μπορεί να βελτιωθεί με τη διατήρηση περισσότερων ανοιχτών παραθύρων ή τη λειτουργία ανεμιστήρων.
- Τα σημεία εισόδου του ραδονίου στα σπίτια πρέπει να εντοπιστούν και να σφραγιστούν. Επιπλέον, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η ανοδική υγρασία και να επιδιορθωθούν οι όποιες ρωγμές δημιουργήθηκαν στο σκυρόδεμα και την τοιχοποιία.
Τα καινούργια σπίτια μπορούν να χτιστούν με ειδικά φράγματα εισόδου του ραδονίου και επιτρέπουν την οριστική αντιμετώπιση των προβλημάτων ραδονίου, τα οποία θα μπορούσαν να εμφανισθούν στο μέλλον. Τα “φράγματα” αυτά κοστίζουν ελάχιστα εάν τοποθετηθούν κατά τη διάρκεια της κατασκευής του σπιτιού. Το κόστος των επισκευών για την μείωση του ραδονίου σε υπάρχουσα κατασκευή εξαρτάται από τον τρόπο κατασκευής του σπιτιού και από άλλους παράγοντες.
